Histoire du Soldat
Het verhaal
- Leestijd
- 3 min.
Over een muzikale soldaat, een magisch boek en duivelse deals: lees hier de korte inhoud van Igor Stravinsky’s luisterspel Histoire du Soldat.
Joseph Dupraz, een soldaat met verlof, keert naar zijn dorp terug. Onderweg haalt hij zijn viool boven en begint erop te spelen. De duivel verschijnt in de gedaante van een oud mannetje. De soldaat laat zich overhalen om zijn viool te ruilen tegen een boek dat magische krachten bezit. Daarop nodigt de duivel hem gedurende drie dagen bij zich uit, zodat de jongeman hem viool kan leren spelen, in ruil voor onderdak, eten en drinken. De soldaat aanvaardt het voorstel, maar wanneer hij nadien aankomt in zijn dorp, constateert hij dat niemand hem nog herkent, zelfs zijn eigen moeder niet. Die drie dagen waren in werkelijkheid drie jaren. Nu pas dringt het tot hem door dat hij zich heeft ingelaten met de duivel: “Je suis mort parmi les vivants.”
Een melodrama om te lezen, te spelen en te zingen
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog zocht de Russische componist Igor Stravinsky zijn toevlucht in Morges, Zwitserland. Goed bevriend met lokale artiesten zoals dirigent Ernest Ansermet, schilder René Auberjonois en dichter Charles-Ferdinand Ramuz, leidde hij er een financieel onzeker kunstenaarsbestaan. Toen hij na de Russische revolutie in 1917 ook nog eens zijn bezittingen en inkomsten uit bestaande werken verloor, bedacht hij samen met Ramuz het idee voor een kostenefficiënt muziektheaterstuk op maat van een rondreizend theater met een minieme orkestbezetting.
In zijn wanhoop luistert de soldaat opnieuw naar de duivel, die hem aanraadt het magische boek te gebruiken. Het bezorgt hem grote rijkdom, maar zijn bestaan voelt leeg en betekenisloos aan. De soldaat gaat weer op weg, zonder goed te weten waarheen. Op een dag komt hij in een land waar hij hoort vertellen over een zieke prinses. In alweer een nieuwe gedaante suggereert de duivel hem om zich voor te doen als soldaat-dokter: zo kan hij proberen de prinses te genezen en haar hand te winnen. Maar daarvoor heeft de soldaat zijn viool nodig… Tijdens een kaartspel met de duivel ontdoet hij zich van het fortuin dat hij dankzij het boek had gewonnen. En door vervolgens de duivel dronken te voeren krijgt hij eindelijk zijn viool terug.
Zevenkoppig orkest
Een klarinet, een fagot, een cornet, een trombone, een viool, een contrabas en percussie: dit zevenkoppige orkest verzorgt de muzikale omkadering van Histoire du Soldat. Binnen deze intimistische bezetting speelde Stravinsky voluit met de individuele timbres van elk instrument. Geïntrigeerd door een bundel ragtimes voor piano die Ansermet voor hem had meegenomen uit Amerika, voegde hij ook jazzy elementen toe aan een partituur die ook andere dansen, zoals de wals en de tango, bevat.
Dankzij zijn vioolspel slaagt de soldaat erin de prinses te genezen. Hij trouwt met haar, maar de duivel waarschuwt hem. De grenzen van het koninkrijk mag hij niet overschrijden: “Qui les limites franchira, en mon pouvoir retombera.” Wanneer de prinses de soldaat vraagt om samen een bezoek te brengen aan zijn geboortedorp, kan hij dit niet weigeren. Zelf verlangt hij ernaar om zijn moeder terug te zien en haar te vragen bij hen in te wonen. Op die manier zou hij hebben wat hij vroeger had én wat hij nu heeft. Maar niemand kan alles bezitten: wanneer hij zijn dorp nadert, verliest hij de prinses en zijn viool. Het lijkt erop dat de duivel triomfeert…
