De Munt / La Monnaie DE MUNT / LA MONNAIE

Wanneer Rossini en Donizetti de affiche delen

Marie Mergeay
Leestijd
5 min.

In maart 2021 zou normaal gezien Bastarda, an existential tale about the life of Elizabeth I in première gaan. Een groots project gebaseerd op de Tudor-opera’s van Gaetano Donizetti (1797–1848). Te groots voor de huidige maatregelen. In de plaats daarvan biedt de Munt in het voorjaar – weliswaar met coupures – twee opera’s in concert aan: Elisabetta, regina d’Inghilterra van Rossini en La favorita van Donizetti. Hoe dit tot stand kwam, vertellen directeur Peter de Caluwe, regisseur Olivier Fredj en dirigent Francesco Lanzillotta.

In de maand maart ontmoeten we dus alsnog het personage Elizabeth I (in de opera van Rossini) en zowel het artistieke team als de belangrijkste zangers van Bastarda. Vanwaar komt dit idee?

PDC Het had voor mij geen zin om Anna Bolena, Maria Stuarda, Elisabetta al castello di Kenilworth en Roberto Devereux, de vier Donizetti­ titels die aan de basis liggen van Bastarda, concertant aan te bieden. Bastarda komt immers in de lente van 2023 op de affiche. Mijn idee was evenwel om binnen dezelfde thema­tiek te blijven en daarbij viel mij een interessante parallel op: de favorieten van de koningin en die van de koning, meer bepaald in Rossini’s Elisabetta en in Donizetti’s La favorita. Dit was het juiste vertrekpunt voor een nieuw, coronaveilig experiment, waarbij het orkest op toneel zit en het koor via een audiolink vanuit de repetitiezaal zingt – een première voor de Munt. Het vergde veel overleg met de zangers die we aan boord wensten te hou­den en die ik expliciet wil bedanken voor hun aanpassingsvermogen.

© Hugo Segers

FL Om de opera’s zonder pauze te kunnen aanbieden, maakten we van elk een reductie, waarbij we toch driekwart van de muziek behouden. Beide ver­halen presenteren een koning of een koningin met zijn of haar favoriet en rivalen – de parallellen zijn opvallend!

Olivier Fredj, wat is uw rol in deze concertant uitgevoerde opera’s?

OF Die bestaat erin dat ik de stem en het orkest voor het voetlicht breng door te werken op de expressiviteit en de dramaturgie. Dat aspect is bij Rossini nog niet sterk aanwezig, maar duikt wel al op bij Donizetti. Deze opera’s werden indertijd geënsceneerd met de codes en verwachtingen van dat tijdsgewricht; vandaag gaat het erom op een eigentijdse manier een muziek te laten weerklinken die voor ons niet meer nieuw is. Ik wil terug aanknopen bij het populaire format dat de toenmalige Italiaanse opera was en de toeschouwer iets nieuws aanbieden, zowel voor hen die de opera’s uit het hoofd kennen als voor hen die ze nog nooit gehoord hebben. Die brug slaan tussen muziek, stem, tekst en beeld is essentieel. Daarbij plaatsen we tegelijkertijd de zangers en het orkest op de voorgrond.

© Hugo Segers
Centraal in dit zo gecompliceerde seizoen biedt dit project het team verschillende voordelen: Francesco Lanzillotta zal voor het eerst ons orkest dirigeren en kunnen kennismaken met onze zaal. En u, Olivier Fredj, zult kunnen werken met zangers die u nog niet kent.

OF We willen het publiek belcanto aan­bieden, dit genre in al zijn kracht laten zien en laten horen. We willen zowel de componist Donizetti als het personage van Elizabeth I onthullen, en aan de hand van haar voorbeeldfunctie me­teen ook de problematiek van het volk, van de liefde, de macht en de rivaliteit. Dit leek ons een goede manier om de krachten die bij Bastarda betrokken zijn een eerste keer te bundelen. Wat artistiek werk zo fantastisch maakt, is de mogelijkheid om samen met de ver­tolkers te creëren. Hier keren we terug naar een methodologie uit het gesproken theater waarbij we samen gaan zit­ten om dingen uit te proberen, we maken een eerste versie, werken aan een andere tekst, aan andere muziek om te zien wat dat geeft; zo zal Bastarda in 2023 een echt ensemblewerk worden.

PDC Voor Francesco Lanzillotta is dit een eerste confrontatie met de partituur van Rossini. Hij dirigeerde eerder al La favorita, maar ook voor hem is de associatie van beide stukken zinvol. Het gaat namelijk om twee verschillende stijlen waarbij La favorita al de volle romantiek aankondigt. De cast, die bulkt van het belcanto­talent, vormt de verbindende factor: Salome Jicia heeft de geknipte stem voor de rol van Elisabetta, Raffaella Lupinacci is de ideale vertolkster voor de rol van Eleonora di Guzman. Sergey Romanovsky en Enea Scala kent het Muntpubliek al. Beide tenoren kunnen hun hart ophalen als respectievelijk Leicester en Fernan­do, en ze hebben zelfs een opwindend duet voor ons in petto. Kortom, vocaal vuurwerk gegarandeerd!

OF We beschouwen dit project als een bijzondere ontmoeting tussen het pu­bliek en het specifieke stemtype van de belcantozangers. De twee voorstellingen bieden ons ook een unieke kans. Want nu het publiek en de vertolkers el­kaar al een keer ontmoeten, kunnen we er meteen voor zorgen dat ze ook Bastarda met stip in hun agenda zetten!