Damien Jalet

Les Médusés au Louvre

Alsof hij ronddoolde in een toverbos, zo doorkruiste Damien Jalet met dit unieke project in februari 2013 het Louvre. Dansers van Eastman, het gezelschap van Sidi Larbi Cherkaoui, en studenten van het Conservatorium van Antwerpen brachten negen korte dansvoorstellingen en performances die in diverse zalen van het Louvre twee uur lang doorlopend werden uitgevoerd. Ze werden daarbij een soort van bemiddelaars, tussenpersonen die zich tussen de wereld van de kunstwerken en de wereld van de avondlijke bezoekers begaven. Onder invloed van de betoverende en mythologische kracht van de beeldhouwwerken ondergingen ze een metamorfose en nodigden ze de toeschouwers uit op een ritueel waarin de rollen van observeren en geobserveerd worden, van levend en versteend werden omgekeerd. Les Médusés au Louvre toont meteen een wezenlijk aspect van Jalets werk als choreograaf: de innige band met de beeldende kunsten.

Yama

In vele culturen gelden bergen als een doorgangspoort tussen twee werelden. Yama (het Japanse woord voor berg) vindt zijn inspiratie in heidense en animistische rituelen, meer bepaald in die van de yamabushi ('zij die op de berg liggen'). Deze Japanse ascetische monniken/krijgers treffen we ook vandaag nog aan op de heilige bergen van Tohoku, de Japanse regio die in 2011 werd verwoest door de tsunami en de kernramp in Fukushima. Yamabushi zien de berg als de plek van waaruit je voortkomt en waarnaar je terugkeert als je sterft. Deze transformatieve energie doorkruist Yama, de eerste avondvullende voorstelling die Jalet in 2014 als choreograaf solo maakte, voor het Scottish Dance Theatre. Het decor was van de Amerikaanse installatiekunstenaar Jim Hodges, de kostuums van de Belg Jean-Paul Lespagnard, twee artistieke metgezellen die we ook in latere producties van Jalet nog zullen ontmoeten.

Thr(o)ugh

In het Japanse onbashira-ritueel 'rijden' mannen op afgehakte boomstammen van steile berghellingen naar beneden. Bijzonder spectaculair én levensgevaarlijk. Voor Damien Jalet vormde dit gebeuren de aanleiding voor een bespiegeling over de kracht van rituelen, over toewijding, de grenzen tussen bewustzijn en onderbewustzijn, gevaarlijke toestanden en de zwaartekracht als verbindende dimensie. Daarnaast was hij altijd al gefascineerd door alles wat cyclisch is, door cirkels, vormen van oneindigheid, de centrifugale kracht. Met die twee insteken bedacht hij samen met Jim Hodges een concept voor een dansvoorstelling waarin een indrukwekkend cilindrisch object de toneelruimte domineert en interageert met de dansers. Door zijn vorm laat het een verscheidenheid aan lezingen toe, zoals de idee van een tunnel, een doorgang tussen twee werelden... Die mythologische ondertoon werd geconfronteerd met een harde realiteit: op 13 november 2015 stond Jalet vlakbij een van de daders tijdens de terroristische aanslagen in Parijs. Hij ontsnapte er op het nippertje aan de dood. Sindsdien teisteren onoplosbare vragen zijn gedachten. Hij besloot ze te verwerken in Thr(o)ugh. In deze energieke en spectaculaire voorstelling vertrouwen de dansers op elkaar alsof hun bewegingen een vlam dragen die niet gedoofd kan worden door de storm waarin ze zich bevinden.

Thr(o)ugh werd in mei 2016 gecreëerd door het Hessisches Staatsballett in Darmstadt en is opgedragen aan de slachtofers van de aanslag van 13 november 2015 in de rue de Charonne te Parijs en aan Joanna My Altegrim, die op 22 maart 2016 overleed bij de aanslag in het Brusselse metrostation Maalbeek.

Skid

Elk bestaan wordt heen en weer geslingerd tussen het verlangen om op te staan en de angst om te vallen. In Skid ('to skid' betekent zowel glijden als blokkeren) zet de menselijke relatie met de zwaartekracht, en de poëzie van verzet en overgave die daarin ligt vervat, de dansers in beweging. Skid wordt uitgevoerd op een dansvloer met een helling van 34 graden die zich in de orkestbak stort en slechts twee ingangen/uitgangen heeft: bovenaan en onderaan. Tussen verschijning en verdwijning in, tekenen de dansers fysieke verhaallijnen. Elke beweging wordt gecreëerd vanuit de beperkingen en nieuwe mogelijkheden die de helling biedt. Zo wordt het menselijk lichaam het kruispunt tussen wil, verzet, instorting en veerkracht. Vaak is de relatie met anderen daarbij de enige troost tegen de roep van de leegte. Een adembenemend fysieke voorstelling die net als Thr(o)ugh voortbouwt op het onbashira-ritueel. Ze werd in 2017 gemaakt voor de GöteborgsOperans Danskompani, wat dans betreft het Scandinavische topgezelschap.

Suspiria

Een prestigieuze dansschool verbergt angstaanjagende geheimen. Sommigen bezwijken er onder de nachtmerrie, anderen worden eindelijk wakker... Suspiria is een horrorfilm van Dario Argento uit 1977 en een echte klassieker in het genre. In 2018 maakte Luca Guadagnino, de regisseur van onder meer Call me by your name en Io sono l'amore, een remake van deze cultfilm met muziek van Radiohead-frontman Thom Yorke en drie breed uitgesponnen 'heksendansen' van Damien Jalet waarin het danstalent van dansers én acteurs (Dakota Johnson, Tilda Swinton, Mia Goth e.a.) zwaar op de proef wordt gesteld. Het resultaat: een bijzondere remake waarin de dans een heel wat groter aandeel krijgt dan in Argento's origineel en het verhaal naar een hoger niveau tilt.

Omphalos

Omphalos is de meest recente dansvoorstelling van Damien Jalet en beleefde haar première in oktober 2018 in Mexico, waar ze werd gemaakt met 20 dansers van het Mexicaanse Production Center of Contemporary Dance (CEPRODAC), meteen Jalets eerste Latijns-Amerikaanse samenwerking. De makers haalden hun inspiratie bij aloude, nagenoeg vergeten Europese en inheemse mythen over de oorsprong van Mexico. Die werkten ze uit tot een reflectie op het mens-zijn en de situering van het menselijk leven in de kosmos, een steeds terugkerend thema in Jalets werk.

Zin om verder op verkenning te gaan in de wereld van Damien Jalet? Surf naar www.damienjalet.com.